Θεραπείες Υπογονιμότητας

Δωρεά Ωαρίων

Η δωρεά ωαρίων είναι μία από τις συχνότερες θεραπείες υποβοήθησης αναπαραγωγής στην Ευρώπη και την Αμερική, καθώς κάθε χρόνο 1000-1500 παιδιά γεννιούνται παγκοσμίως ως αποτέλεσμα δωρεάς ωαρίων.

Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία μία νέα γυναίκα (δότρια) παρέχει ωάρια στο ζευγάρι των ληπτών, το οποία γονιμοποιούνται με το σπέρμα που προέρχεται από τον σύζυγο/σύντροφο της λήπτριας και τα έμβρυα που προκύπτουν εμφυτεύονται στην λήπτρια. Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, η δωρεά ωαρίων είναι μια ανώνυμη διαδικασία που ο νόμος προστατεύει την ανωνυμία και των δύο πλευρών. Έτσι η λήπτρια παραιτείται οποιοασδήποτε νομικής απαίτησης έναντι της δότριας.

Οι ιατρικές πληροφορίες που αφορούν το πρόσωπο της δότριας είναι καταχωρημένες και φυλάσσονται στη μονάδα εξωσωματικής. Η πρόσβαση σε αυτά τα αρχεία επιτρέπεται μελλοντικά αν προκύψουν ιατρικά ζητήμα στο παιδί που αφορούν την υγεία του. Σε τέτοια περίπτωση, η ανωνυμία της δότριας θα προστατευτεί και θα αποκαλυφθούν μόνο τα ιατρικά στοιχεία που είναι απαραίτητα.

Αξίζει να διευκρινήσουμε ότι η δωρεά ωαρίων είναι πολύ πιο δύσκολη και περίπλοκη από τη δωρεά σπέρματος, γιατί μια γυναίκα για να δώσει ωάρια πρέπει να υποβληθεί σε μια διαδικασία ωοθηκικής διέγερσης και ανάκτησης ωαρίων που απαιτεί συγκεκριμένο χρόνο και ενέσιμη φαρμακευτική θεραπεία.

Η δωρεά ωαρίων αποτελεί συχνά τη μόνη επιλογή για τεκνοποίηση για τις ομάδες γυναικών με:

• Πρόωρη ωοθηκική γήρανση και χαμηλή ΑΜH
• Πτωχή απάντηση ωοθηκών στην φαρμακευτική διέγερση για εξωσωματική
• Επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εξωσωματικής
• Ιστορικό πολλαπλών αποβολών
• Φυσιολογικές ωοθήκες οι οποίες μεταφέρουν κληρονομούμενη γονιδιακή ανωμαλία

Η δωρεά ωαρίων έχει υψηλότατα ποσοστά επιτυχίας, μια και τα ωάρια προέρχονται από νεαρές γυναίκες <30 ετών με τεκμηριωμένη συνήθως γονιμότητα. Για το λόγο αυτό είναι σαν θεραπεία ιδιαίτερα ελκυστική.

Συνήθως τα ωάρια προέρχονται από γυναίκες που για αλτρουϊστικούς λόγους δέχονται να υποβληθούν σε φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών τους και επακόλουθη ωοληψία.

Πιο σπάνια τα ωάρια μπορεί να προέρχονται από γυναίκες που υποβάλλονται οι ίδιες σε εξωσωματική γονιμοποίηση,  συνήθως λόγω ανδρικού παράγοντα (egg sharing).

Ακόμη πιο σπάνια ωάρια μπορεί να προέρχονται από τράπεζες ωαρίων.

Η νομοθεσία απαγορεύει συγγενικά πρόσωπα (αδερφές κλπ) να προβαίνουν σε δωρεά ωαρίων προς τους συγγενείς τους, λόγω του ότι αίρεται η νομοθετικά κατωχυρωμένη ανωνυμία. Η νομοθεσία απαγορεύει επίσης ρητά την ανάμειξη ωαρίων από δότρια με ωάρια της γυναίκας-λήπτριας.

Διαδικασία ελέγχου της δότριας

Κάθε γυναίκα μέχρι την ηλικία των 30 ετών, η οποία είναι υγιής και έχει υγιές ιστορικό μπορεί, θεωρητικά, να γίνει δότρια ωαρίων. Οι υποψήφιες δότριες συμπληρώνουν ένα ιατρικό ιστορικό καθώς και γενετικό ερωτηματολόγιο και, στη συνέχεια, υποβάλλονται σε εκτενείς εξετάσεις για για ηπατίτιδα, ΗΙV, σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες, ορμονολογικό προφίλ και έλεγχο για κυστική ίνωση και στίγμα αναιμίας. Επίσης υποβάλλονται σε ψυχιατρική εκτίμηση του ψυχολογικού της προφίλ.

Απόφαση λήψης ξένων ωαρίων

Η απόφαση τεκνοποίησης με χρήση ξένων ωαρίων είναι συχνά μια δύσκολη απόφαση για ένα ζευγάρι. Στο αρχικό μας ραντεβού θα συζητήσουμε όλα τα ζητήματα που αφορούν την σχέση μη-γενετικής μητέρας – παιδιού, το ιστορικό του προβλήματος γονιμότητας, την επιλογή της τεκνοποίησης σε προχωρημένη ηλικία και τις πτυχές της κοινοποίησης του γεγονότος στους συγγενεις ή ακόμη και στο ίδιο το αγένητο παιδί.

Οι απόψεις για τη δωρεά ωαρίων στον Ελληνικό πληθυσμό ποικίλει. Είναι πιο εύκολο για ένα ζευγάρι να δεχθεί να υποβληθεί σε λήψη δανεικού ωαρίου παρά δανεικού σπέρματος, αν και τα τελευταία χρόνια και τα δύο φαινόμενα είναι πολύ συχνά. Αυτό που κάνει στη γυναίκα να είναι ευκολότερο να αποδεχθεί τη λήψη ξένων ωαρίων, είναι ότι η γυναίκα που λαμβάνει ξένο ωάριο κυοφορεί η ίδια το παιδί και η ίδια το γεννάει, κάτι που την κάνει να νοιώθει πλήρως τη χαρά της μητρότητας.

Για την απόφαση αυτή μπορεί να χρειασθεί να σας παραπέμψουμε σε ειδική ψυχολόγο για παροχή συμβουλών και συναισθηματική υποστήριξη.

Η λήπτρια και ο σύζυγός της πρέπει να κάνουν εξετάσεις αίματος για HIV, ηπατίτιδα B & C, σύφιλη, ομάδα αίματος ρέζους και ο σύζυγος να κάνει εξέταση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα).

Όταν παρθεί η τελική απόφαση, προσπαθούμε να ταιριάξουμε τα χαρακτηριστικά της λήπτριας στην δότρια (ύψος, χρώμα ματιών, χρώμα μαλιών, χαρακτηριστικά δέρματος) καθώς και την ομάδα αίματος – Rhesus.

Διαδικασία συγχρονισμού δότριας – λήπτριας

Προκειμένου να δεχθεί η λήπτρια γυναίκα ξένα ωάρια είναι απαραίτητο να συγχρονιστεί ο κύκλος της με αυτόν της δότριας. Αυτό γίνεται συχνά με χρήση αντισυλληπτικών δισκίων ή φαρμάκων της κατηγορίας GnRH-ανάλογων (Daronda – Arvecap κα) που καταστέλλουν τη λειτουργία των ωοθηκών της λήπτριας.

Στη συνέχεια ακολουθεί η φαρμακευτική διέγερση ωοθηκών της λήπτριας για παραγωγή ωαρίων. Στο διάστημα αυτό η λήπτρια λαμβάνει θεραπεία με οιστρογόνα για προετοιμασία της μήτρας και υποβάλλεται σε υπερηχογραφήματα για έλεγχος του πάχους και της ποιότητας του ενδομητρίου.

Όταν τα ωάρια έχουν ωριμάσει προγραμματίζεται η ωοληψία. Την ημέρα της ωοληψίας ο σύζυγος/σύντροφος της λήπτριας δίνει σπέρμα, με το οποίο γονιμοποιούνται τα ωάρια της δότριας. Δύο έως πέντε ημέρες μετά, τα έμβρυα που προκύπτουν εμφυτεύονται στην γυναίκα-λήπτρια. Εξέταση αίματος – β χοριακή για τη διαπίστωση της επιτυχίας της προσπάθειας γίνεται 14 ημέρες από την ωοληψία.

Συμπερασματικά, η απόφαση για λήψη ξένου ωαρίου είναι για εκατοντάδες ζευγάρια η μόνη λύση για να γίνουν γονείς. Πολλοί από εσάς ίσως να έχετε σοβαρούς ηθικούς ενδιασμούς. Στην ηθική δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, μαύρο ή άσπρο, μόνο διάφορες απόψεις. Αυτές οι απόψεις μπορούν να ποικίλουν από χώρα σε χώρα και από πολιτισμό σε πολιτισμό.

Η μητρότητα επίσης σε προχωρημένη ηλικία είναι επίσης ένα αμφιλεγόμενο θέμα. Είναι όμως αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας να έχει τη δυνατότητα να βιώσει τη μητρότητα όταν η φύση της το έχει στερήσει πρόωρα. Πολύ σοφά λοιπόν ο νόμος 3305/2005 βάζει ως όριο για δικαίωμα στην τεκνοποίηση η ηλικία της γυναίκας να είναι έως 50 ετών.

Σύμφωνα με τη νεώτερη νομοθεσία ΦΕΚ 2589/29.9.2014 όταν τα έμβρυα προέρχονται από δωρεά ωαρίων, επιτρέπεται να μεταφέρονται μέχρι δύο έμβρυα.