Γονιμότητα

Αιτίες υπογονιμότητας

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από την Μ. Βρετανία και την Αμερική,

• στο 30% των υπογόνιμων ζευγαριών, η αιτία της υπογονιμότητας οφείλεται σε παράγοντα του σπέρματος,
• σε ένα άλλο 30% των υπογόνιμων ζευγαριών, η αιτία της στειρότητας βρίσκεται μέσα στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, όπως σαλπιγγική νόσος ή ενδομητρίωση,
• ενώ σε άλλο ένα 30% του συνόλου των υπογόνιμων ζευγαριών θα υπάρχει συνδυασμός παραγόντων γυναικείας και ανδρικής υπογονιμότητας.

Στο υπόλοιπο 10% των υπογόνιμων ζευγαριών δεν ανευρίσκεται κανένας παράγοντας και αυτό αναφέρεται ως ανεξήγητη υπογονιμότητα.

Αθροιστική γονιμότητα ζευγαριού

Αν συνυπάρχει ένα μικρό πρόβλημα υπογονιμότητας στη γυναίκα με ένα μικρό πρόβλημα στον άντρα μπορεί αυτά από μόνα τους να μην αποτελούν σοβαρή αιτία υπογονιμότητας. Αυτό σημαίνει ότι και η γυναίκα και ο άντρας είναι κατά βάση γόνιμοι, αλλά ο συνδυασμός τους όμως επιφέρει την αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης (αθροιστικό αποτέλεσμα). Μιλάμε δηλαδή για την αθροιστική γονιμότητα του ζευγαριού.

Η ηλικία της γυναίκας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας

Η ηλικία της γυναίκας είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τις πιθανότητες ενός ζευγαριού να συλλάβουν. Γι’ αυτό συνιστάται να ζητήσετε βοήθεια μετά από 6 μήνες προσπαθειών αν είστε πάνω από την ηλικία των 35 ετών, και μετά από 12 μήνες προσπαθειών αν είστε κάτω των 35 ετών. Επίσης ενθαρρύνουμε όλα τα ζευγάρια όταν η γυναίκα είναι άνω των 40 ετών να ζητήσουν εξειδικευμένη συμβουλή από τον γυναικολόγο το συντομότερο δυνατόν.

Άλλες αιτίες γυναικείας υπογονιμότητας

• βλάβη ή απόφραξη των σαλπίγγων: συνήθως προκύπτει από φλεγμονή της σάλπιγγας (σαλπιγγίτιδα) από χλαμύδια,
• ενδομητρίωση: αρκετά συχνή πάθηση ιδίως σε γυναίκες άνω των 30 που δεν έχουν ακόμη παιδιά, κατά την οποία κύτταρα από το ενδομήτριο (το εσωτερικό της μήτρας) αναπτύσσονται σε άλλα σημεία μέσα στο σώμα, συνήθως γύρω από τη μήτρα, τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες,
• σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ): μία στις 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας έχει ΣΠΩ. Τα συμπτώματα του συνδρόμου περιλαμβάνουν ακανόνιστη περίοδο ή ακόμη και αμηνόρροια, αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή, παχυσαρκία και δυσκολία σύλληψης,
• ινομυώματα μήτρας: είναι καλοήθεις όγκοι στο τοίχωμα της μήτρας και είναι αρκετά συχνά σε γυναίκες 30-40 ετών. Μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα αν εντοπίζονται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας, εμποδίζοντας τη σωστή εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου,
• πυελικές συμφύσεις: ουλώδης ιστός που σχηματίζεται μετά από πυελική φλεγμονή, σκωληκοειδίτιδα, ή κοιλιακή ή πυελική χειρουργική επέμβαση. Αυτός ο σχηματισμός ουλώδους ιστού μπορεί να βλάψει τη γονιμότητα,
• διαταραχές της ωορρηξίας: η οποία μπορεί να αποτρέψει τις ωοθήκες από το να παράγουν και να απελευθερώνουν ωάρια,
• αυξημένη προλακτίνη (υπερπρολακτιναιμία): η προλακτίνη είναι η ορμόνη που διεγείρει την παραγωγή μητρικού γάλακτος. Τα υψηλά επίπεδα σε γυναίκες που δεν είναι έγκυες ή θηλάζουν μπορεί να αναστείλει την ωορρηξία,
• πρόωρη εμμηνόπαυση: πρόκειται για πρόωρη εξάντληση των ωοθυλακίων πριν από την ηλικία 40. Αν και η αιτία είναι συχνά άγνωστη, ορισμένες καταστάσεις που σχετίζονται με την πρόωρη εμμηνόπαυση είναι νόσοι του ανοσοποιητικού συστήματος, η ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία και το κάπνισμα.
• παθήσεις του θυρεοειδούς: μεγάλη (υπερθυρεοειδισμός) ή μικρή (υποθυρεοειδισμός) παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να διακόψει τον κύκλο, να αναστείλει την ωορρηξία και να προκαλέσει υπογονιμότητα,
• φάρμακα: προσωρινή υπογονιμότητα μπορεί να συμβεί με τη χρήση ορισμένων φαρμάκων, η οποία αποκαθίσταται όταν το φάρμακο διακόπτεται,
• θεραπεία για καρκίνο: ορισμένες μορφές καρκίνου, ιδιαίτερα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, βλάπτουν σοβαρά τη γυναικεία γονιμότητα. Το ίδιο ισχύει τόσο για την ακτινοβολία όσο και την χημειοθεραπεία,
• άλλες ιατρικές παθήσεις: ιατρικές παθήσεις που σχετίζονται με καθυστερημένη εφηβεία ή αμηνόρροια, όπως η νόσος του Cushing, δρεπανοκυτταρική αναιμία, νεφρική νόσος και σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να επηρεάσουν τη γονιμότητα της γυναίκας.

Αιτίες της ανδρικής υπογονιμότητας

• ανώμαλη παραγωγή ή λειτουργία του σπέρματος: οφείλεται σε διάφορα προβλήματα, όπως η κρυψορχία, γενετικά νοσήματα, φλεγμονές (πχ χλαμύδια) ή ιστορικό παρωτίτιδας σε παιδική ηλικία,
• προβλήματα με την παράδοση του σπέρματος: οφείλεται σε παθήσεις όπως η παλίνδρομη εκσπερμάτιση, σε σεξουαλικά προβλήματα όπως η πρόωρη εκσπερμάτιση ή επώδυνη σεξουαλική επαφή και σε γενετικές ασθένειες όπως η κυστική ίνωση,
• τραυματισμοί στους όρχεις ή συστροφή όρχεως: πχ κατά τη διενέργεια αθλητικών δραστηριοτήτων,
• υπερβολική έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες: τα παρασιτοκτόνα και άλλα χημικά, η συχνή έκθεση σε θερμότητα, όπως σάουνα ή υδρομασάζ, μπορεί επηρεάσουν την παραγωγή σπέρματος και να μειώσει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων,
• θέματα υγείας τρόπου ζωής: η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, η χρήση αλκοόλ και καπνού μπορεί επηρεάσουν την παραγωγή σπέρματος,
• θεραπεία για καρκίνο: τόσο η ακτινοβολία όσο και η χημειοθεραπεία επηρεάζουν την παραγωγή σπέρματος, μερικές φορές σοβαρά.